Σε καταστολή παραμένει για χρόνια το ελληνικό ηφαιστειακό τόξο, που ξεκινάει από τα Μέθανα και το Σουσάκι, συνεχίζει στη Μήλο, περνάει από τη Σαντορίνη και καταλήγει στη Νίσυρο. Ειδικά στη Σαντορίνη, το ηφαίστειο της Νέας Καμένης βρίσκεται κοντά στο ρήγμα της Αμοργού, ενώ το..... επίμαχο ρήγμα της Ανύδρου επικοινωνεί με του Κολούμπο, ένα από τα πιο εντυπωσιακά υποθαλάσσια ηφαίστεια του κόσμου.
Ο Κολούμπος ή το Κολούμπο είναι ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο σε απόσταση 6,5 χιλιομέτρων βορειοανατολικά της Σαντορίνης, το οποίο ανήκει στο Ηφαιστειακό τόξο του Νοτίου Αιγαίου. Έγινε γνωστό μετά από μεγάλη ηφαιστειακή έκρηξη στις 27 Σεπτεμβρίου 1650. Από τη λάβα σχηματίστηκε μικρή νησίδα, η οποία, όμως, εξαιτίας των θαλασσίων κυμάτων, γρήγορα κατέρρευσε σε ύφαλο. Από την κατάρρευση αυτή προκλήθηκε τσουνάμι, το οποίο προκάλεσε ζημιές μέχρι και σε απόσταση 150 χιλιομέτρων.
Σήμερα έχει ύψος 280 μέτρων (σε σχέση με τον περιβάλλοντα θαλάσσιο πυθμένα) και βρίσκεται περίπου 18 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας. Ο κρατήρας του έχει διάμετρο περίπου 3 χιλιομέτρων και βάθος 512 μέτρων. Σε μεγάλη έκταση γύρω από το ηφαίστειο έχουν εντοπιστεί υδροθερμικά φρέατα από τα οποία αναβλύζει καυτό νερό, έως και 220 °C, με διαλυμένα μεταλλικά στοιχεία και τα οποία φιλοξενούν ένα σπάνιο οικοσύστημα από νηματοειδή βακτήρια.
Η ευρύτερη περιοχή του ακρωτηρίου Κολούμπος λέγεται επίσης Κολούμπος και σχηματίζει μικρό ορμίσκο. Σε περίπου 6 χιλιόμετρα προς τα βόρεια, πριν την Άνυδρο, βρίσκεται ο υποθαλάσσιος κρατήρας του Κολούμπου, ο οποίος σχηματίστηκε το 1650, μετά από μια ισχυρή ηφαιστειακή έκρηξη, γνωστή ως «Ο καιρός του Μεγάλου Κακού».
Μετά το πέρας εκείνης της έκρηξης, η οποία είχε ως συνέπεια 50 νεκρούς ανθρώπους, πολλά περισσότερα νεκρά ζώα και ακόμη περισσότερες απώλειες σε καλλιέργειες, χτίστηκε ο ναός «Παναγία του Καλού», ως μια προσπάθεια ευχαρίστησης των ανθρώπων για το τέλος της δυσάρεστης αυτής κατάστασης. Για το γεγονός αυτό υπάρχουν γραπτές διηγήσεις, ανώνυμες, έμμετρες και πεζές αλλά και μια επώνυμη, γραμμένη από τον Καισάριο Δαπόντε. Για το γεγονός, υπάρχουν επίσης μαρτυρίες από τον Γάλλο ιερωμένο Φρανσουά Ρισάρντ, ο οποίος δημοσίευσε τις περιγραφές του για το δραματικό αυτό περιστατικό λίγα χρόνια μετά.
Για την προέλευση της λέξης “Κολούμπος” έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις με επικρατέστερη εκείνη που θέλει τη λέξη να προέρχεται από την ιταλική colombo που σημαίνει περιστέρι, επειδή κατά την περιγραφή της έκρηξης του 1650 στην επιφάνεια της θάλασσας φαίνονταν αφροί λευκοί όπως το περιστέρι.
Η καταγεγραμμένη ηφαιστειακή δραστηριότητα του Κολούμπου ξεκίνησε με σεισμούς το 1649 και ολοκληρώθηκε το 1650, ενώ είχε ονομαστεί από τους ντόπιους “ο καιρός του Κακού“. Κατά την διάρκεια της δραστηριότητας αυτής πέθαναν γύρω στα 70 άτομα και μεγάλος αριθμός οικόσιτων ζώων, κυρίως λόγω των δηλητηριωδών αερίων που εκλύονταν επί μήνες από το ηφαίστειο.
Σημερινή κατάσταση
Η μεγάλη θερμοκρασία που καταγράφεται στα υδροθερμικά φρέατα αποδεικνύει ότι το ηφαίστειο Κολούμπος είναι ενεργό και ότι υπάρχει μάγμα κάτω από την επιφάνεια.
Το ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο αποτελεί αντικείμενο μελετών τα τελευταία 20 χρόνια.
Η πιο σημαντική από αυτές τις έρευνες πραγματοποιήθηκε από ξένους και Έλληνες επιστήμονες και αποκάλυψε τις γεωλογικές διεργασίες που συμβαίνουν Κολούμπος. Η μελέτη έκανε λόγο για ένα συνεχώς αυξανόμενο όγκο μάγματος που συσσωρεύεται στο μαγματικό θάλαμο σε βάθος περίπου 3 χιλιομέτρων κάτω από τον Κολούμπος.
Η παρουσία αυτού του μαγματικού θαλάμου αναδεικνύει την πιθανότητα μιας μελλοντικής έκρηξης και γι’ αυτό είναι σημαντικό το συγκεκριμένο ηφαίστειο, αφού πρόκειται για το πιο ενεργό υποθαλάσσιο ηφαίστειο όλης της Μεσογείου, να παρακολουθείται συνεχώς σε πραγματικό χρόνο.
Η έρευνα με επικεφαλής τον γεωφυσικό Κάτζεταν Κραπκίεβτις και τον ηφαιστειολόγο Μικέλε Παουλάτο του Κολλεγίου Imperial του Λονδίνου και με τη συμμετοχή της αναπληρώτριας καθηγήτριας Παρασκευής Νομικού του Τμήματος Γεωλογίας & Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών κας Νομικού και του καθηγητή του ΑΠΘ Κωνσταντίνου Παπαζάχου, βασίστηκε σε καινοτόμο ανάλυση των σεισμικών και άλλων δεδομένων για τον Κολούμπος που είχαν προκύψει από παλαιότερη έρευνα της αποστολής «Πρωτέας» ενός άλλου αμερικανικού ερευνητικού πλοίου στην περιοχή πριν μερικά χρόνια.
Τα αποτελέσματα οδήγησαν τους ερευνητές στην εκτίμηση ότι «η τρέχουσα κατάσταση του θαλάμου μάγματος δείχνει πως μια έκρηξη με πιθανά σημαντικές επιπτώσεις είναι δυνατή στο μέλλον (μολονότι όχι επικείμενη), συνεπώς προτείνουμε την τοποθέτηση ενός μονίμου παρατηρητηρίου που θα αφορά τη συνεχή καταγραφή των σεισμών και της γεωδαισία του βυθού». Όπως επισημαίνουν «τα αποτελέσματα μας δείχνουν ότι ο Κολούμπος αποτελεί σοβαρή απειλή και δικαιολογεί μια εγκατάσταση παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο». Κάτι που ήδη άρχισε να υλοποιείται με το πρόγραμμα SANTORY και την εγκατάσταση επιστημονικών οργάνων στο βυθό του Κολούμπου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.